«Όταν δεν υπάρχει καν λέξη που να περιγράφει μια ταυτότητα ταμπού, φανταστείτε πόσο πιο δύσκολο είναι να εκμυστηρευτείς σε κάποιον αυτό που αισθάνεσαι. Σε διακατέχει ένα μίσος για τον εαυτό σου και για όλες αυτές τις σκέψεις που κάνεις στο μυαλό, που υπερβαίνει την απέχθεια που αισθάνεσαι για το σώμα στο οποίο βρίσκεσαι. Ένα σώμα που βιώνει έντονες αλλαγές στην εφηβεία. Κι αυτό το μίσος συνεχίζει να ριζώνει βαθύτερα στο μυαλό.
Πολλοί από εμάς θα θυμούνται την έντονη αυτογνωσία της εφηβείας, καθώς και την επιθυμία να παραμείνουν στη σωστή πλευρά των προτύπων, της νόρμας κάθε είδους-μορφής, ακαδημαϊκών επιδόσεων, δημοτικότητας. Στην περίπτωσή μου, κανένα από αυτά δεν είχε τόση σημασία όσο το να με βλέπουν και να με αποδέχονται ως άντρα. Μια λαχτάρα από την οποία προσπαθούσα κάθε στιγμή να αποσυνδεθώ και να τη θάψω».
Αυτά είναι τα λόγια του Αλ Νταβιντιάν. Ένα όνομα που τις τελευταίες ημέρες ακούγεται αρκετά, ειδικά μετά την συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, κατά την οποία έγινε η παρουσίαση του προσχέδιου του νομοσχεδίου για την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου την περασμένη εβδομάδα. Ένα νομοσχέδιο που, αν και αρκετά καθυστερημένο, δίνει την ευκαιρία σε όποιο άτομο το επιθυμεί, να αλλάξει την ταυτότητά του, χωρίς να χρειαστεί να υποβληθεί σε οποιαδήποτε επέμβαση, για να αλλάξει τα εξωτερικά του χαρακτηριστικά.
«Έχουμε καθυστερήσει πάρα πολύ για να υπάρχει αυτό το νομοσχέδιο στην Κύπρο. Όχι μόνο στο χρόνο που έπρεπε να πάει στη Βουλή, αλλά από την άποψη ότι είμαστε κυριολεκτικά από τις τελευταίες χώρες στην ΕΕ που δεν έχουν αναπτύξει νόμο για τα τρανς άτομα. Είμαστε 24η χώρα από τις 27. Άρα 23 χώρες μπροστά από εμάς έχουν κάνει αυτό το νόμο, εδώ και δεκαετίες και τώρα είναι στην πορεία να τον ανανεώσουν αυτή τη στιγμή, ενώ εμείς είμαστε ακόμη στο πρώτο βήμα. Σίγουρα κάναμε βήματα τα τελευταία χρόνια, αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε το μεγάλο βήμα και πιστεύω είμαστε, έγινε αντιληπτό πόσο χρειάζεται να γίνει αυτό το βήμα», υπέδειξε στον REPORTER ο σύμβουλος του Προέδρου της Δημοκρατίας για θέματα Προώθησης της Πολυπολιτισμικότητας, της Αποδοχής και του Σεβασμού στη Διαφορετικότητα, Κώστας Γαβριηλίδης.
Παρά την καθυστέρηση που παρατηρήθηκε για το θέμα, η Κυβέρνηση θεωρεί σημαντικό το γεγονός ότι η Κύπρος έχει φτάσει στο τελικό βήμα, όσον αφορά στην κατάθεση του νομοσχεδίου, ώστε να υπάρξει νόμος για το θέμα αυτό.
Τι ισχύει στην Κύπρο σήμερα για τα τρανς άτομα
Η πρόθεση της Κυβέρνησης, με την κατάθεση ενός νομοσχεδίου για τα άτομα τρανς, ουσιαστικά θα καλύψει την τρύπα που υπάρχει, όσον αφορά στα δικαιώματα των ατόμων αυτών, τα οποία καλύπτονταν μέσω κάποιων οδηγιών, που δόθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών.
«Από το 2019, όταν φάνηκε η ανάγκη και είχαν ξεκινήσει οι συζητήσεις, το Υπουργείο Εσωτερικών προέβη σε οδηγίες που να καλύπτουν τα τρανς άτομα και να μπορεί κάποιος να αλλάξει το φύλο, τα στοιχεία και το όνομά του, από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης. Ήταν μόνο οδηγίες και το πρόβλημα που υπάρχει είναι ότι μπορεί να ερμηνευτεί με διαφορετικό τρόπο, από τους έπαρχους. Άρα χρειάζεται μία λύση με το θέμα, κυρίως λόγω του ότι ο νόμος καλύπτει περισσότερες λεπτομέρειες στη νομική αναγνώριση και άλλα θέματα. Οι οδηγίες δεν ήταν αρκετές και φάνηκε. Ήταν ένα σωστό βήμα που έγινε, αλλά θεωρώ ότι ήταν ένας προσωρινός τρόπος χειρισμών των θεμάτων».
Τα πράγματα ήταν περίπλοκα, για τα τρανς άτομα, πριν δοθούν οι εν λόγω οδηγίες, καθώς η διαδικασία ήταν χρονοβόρα, ενώ την ίδια ώρα υπήρξαν και περιπτώσεις, που οι έπαρχοι ζητούσαν από το άτομο διάφορες βεβαιώσεις, που κανονικά δεν χρειάζονταν. Σε άλλες περιπτώσεις, σε κάποια άτομα δεν επιτράπηκε η αλλαγή της ταυτότητας.
«Πριν τις οδηγίες θα μπορούσε κάποιος να προχωρήσει στη διαδικασία αλλαγής των στοιχείων του, αλλά χρειαζόταν να κάνει επεμβάσεις και καταπατιόνταν διάφορα δικαιώματά του, για να γίνει αυτό. Συνολικά έχουμε περίπου 20-30 άτομα τα οποία έχουν προχωρήσει στην αλλαγή των στοιχείων τους, αλλά με τη θεσμοθέτηση του νόμου και θα είναι ευρέως γνωστές οι διαδικασίες, θα έχουμε πολλά άτομα που θα προχωρήσουν».
«Δεν μας ενδιαφέρουν ως κράτος οι εξωτερικές αλλαγές»
Ο κ. Γαβριηλίδης ήταν ξεκάθαρος, όσον αφορά στο θέμα των επεμβάσεων και των εξωτερικών αλλαγών. Παρά το γεγονός ότι μόνο στο εξωτερικό γίνονται, η Κυβέρνηση, δεν ενδιαφέρεται για την εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου, που θέλει να αλλάξει την ταυτότητά του.
«Δεν χρειάζεται ένα άτομο να προχωρήσει σε εξωτερικές αλλαγές. Δεν μας ενδιαφέρει ως κράτος να δούμε αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου για να του εξασφαλίσουμε τα δικαιώματά του και αυτό είναι βασική πρόνοια του νόμου. Δεν μπορεί το κράτος να έρχεται και να κρίνει εξωτερικά τους πολίτες του. Με αυτή τη λογική δεν είναι εκεί που έχει υποχρέωση το κράτος, έχει υποχρέωση να δίνει τα στοιχεία στα άτομα που τους ανήκουν. Αν κάποιος αναγνωρίζει ότι δεν είναι γυναίκα είναι άντρας, δεν πρέπει να επιμένουμε ότι είναι γυναίκα. Το βασικότερο πράγμα είναι ότι αυτό το νομοσχέδιο είναι εξαιρετικά απλό. Είναι η διαδικασία να μπορεί ένα άτομο να πηγαίνει στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού, να δώσει μία αίτηση και να μπορεί να φύγει, έχοντας αλλάξει τα στοιχεία όπως έχει ζητήσει. Στην πράξη είναι πολύ απλός ο νόμος. Είναι κάτι που έβλεπα και τον καιρό της πολιτικής συμβίωσης. Όλοι το έβλεπαν πολύ μεγάλο πράγμα, ότι θα είχαμε πολιτική συμβίωση ανάμεσα στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια, ενώ στην πράξη είναι πολύ πιο απλό το θέμα από ότι θα θέλαμε να το κάνουμε».
Καταλήγοντας, ο κ. Γαβριηλίδης θέλησε να τονίσει μία μικρή, αλλά σημαντική λεπτομέρεια. Για την παρούσα φάση έχει γίνει παρουσίαση του προσχεδίου του νομοσχεδίου, καθώς ακόμη δεν έχουν παρθεί οι τελικές αποφάσεις και η μορφή του νομοσχεδίου.
«Ένιωσα ότι δεν ήμουν ομοφυλόφιλος, αλλά δεν υπήρχε άλλη περιγραφή»
Στην συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα, ο Αλ Νταβιντιάν, είχε προβεί στις δικές του αποκαλύψεις. Διηγήθηκε όσα βίωσε, όντας τρανς άτομο στη δεκαετία του 1980-1990 και πως κατάφερε να φτάσει στο σημείο που είναι σήμερα. Ζούσε με αρκετούς φόβους, όμως ο μεγαλύτερος ήταν να ανακαλυφθεί και εκτεθεί, επειδή είχε τις σκέψεις και τα όνειρα να ζήσει μία αντρική ζωή, σε ανδρικό σώμα. Και υπήρχε μέσα του ένα ακόμη αίσθημα. Αυτό της οργής.
«Κάποια άδικη, σαδιστική δύναμη είχε αποφασίσει να μου κάνει αυτό το κόλπο, χωρίς προφανή λόγο, και για τον οποίο είτε θα έπρεπε να σιωπήσω για πάντα, είτε να διακινδυνεύσω την απόρριψη όλων όσων αγαπούσα. Σε αυτή τη σκέψη, ολόκληρη η ύπαρξή μου θα γέμιζε θυμό. Θυμό που κατέστειλα, φυσικά.
[…] Ένιωσα ότι δεν ήμουν ομοφυλόφιλος, αλλά δεν υπήρχε άλλη περιγραφή εκείνη τη στιγμή για την έλξη μου στα κορίτσια και την απόρριψη του σώματός μου. Η λύση μου σε αυτήν την αφόρητη κατάσταση, όπως τόσοι πολλοί ΛΟΑΤ άνθρωποι πριν από μένα, ήταν να σιωπήσω. Να εξαφανιστώ εντελώς ως άτομο. Ακύρωσα τον εαυτό μου στο σπίτι και στο σχολείο και ρίχτηκα στις σπουδές μου. Ήλπιζα ότι αν μπορούσα να φτάσω στο πανεπιστήμιο, ίσως, κάτι θα συνέβαινε. Δεν είχα ιδέα τι. Αλλά ίσως, κάπου, πολύ μακριά από την Κύπρο, να ανακάλυπτα κάτι που θα μπορούσε να μου δώσει μια ιδέα, ένα κλειδί, για τον εαυτό μου».
Όλα άλλαξαν για τον Αλ όταν πήγε πανεπιστήμιο. Τότε άκουσε για πρώτη φορά την λέξη «τρανσέξουαλ». Ρώτησε τι σήμαινε αυτό και αν ήταν κάποια παραλλαγή του ομοφυλόφιλου. Κατάλαβε ότι δεν είναι. Αφορούσε σε εκείνους που είχαν περάσει χειρουργικά, από το ένα φύλο, στο άλλο.
«Ακούγοντας αυτό ήταν σαν να περνούσα από τη νύχτα στη μέρα, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Τρανσέξουαλ. Έτσι, όπως υποψιάστηκα - δεν ήμουν ομοφυλόφιλος. Και υπήρχαν άνθρωποι σαν κι εμένα εκεί έξω, ακόμα κι αν δεν είχα γνωρίσει ποτέ κάποιον “τρανσέξουαλ”. Να θυμάστε, παρακαλώ, ότι μιλάμε για μια εποχή πριν από το διαδίκτυο και πράγματα όπως το Google και το YouTube, τα οποία σήμερα έχουν απογειωθεί πραγματικά. Έτσι, σε οτιδήποτε “παρέκκλινε” ήταν πολύ δύσκολη η πρόσβαση.
Αλλά από εκείνη τη στιγμή και μετά, είχα επιτέλους ένα κλειδί. Μια λέξη που θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω για να συλλέξω πληροφορίες, να εκπαιδεύσω τον εαυτό μου για τον εαυτό μου και να σχεδιάσω μια διέξοδο από τη σκοτεινή φυλακή ντροπής, που νόμιζα ότι θα ήταν το μόνο μέλλον μου. Όπως και συνέβη, θα χρειαζόντουσαν 20 χρόνια από εκείνο το σημείο για να φτάσω στο σημείο που είμαι σήμερα.
Θα υπήρχαν χειρουργικές επεμβάσεις για τις οποίες θα έπρεπε να εξοικονομήσω χρήματα και στις οποίες να υποβληθώ κρυφά, μακριά από την Κύπρο, χωρίς να το πω στους γονείς μου. Ιατρικούς και ψυχολογικούς φύλακες, των οποίων τη συνεργασία θα έπρεπε να εξασφαλίσω. Θα υπήρχαν πολλά χρόνια πικρής εναντίωσης από μέλη της οικογένειάς μου την οποία θα έπρεπε να αντιμετωπίσω και ο έμφυλος χώρος εργασίας ενός μικροσκοπικού νησιού για να εισέλθω, εάν ήθελα να ζήσω.
Στο τέλος, θα έπρεπε να προχωρήσω σε αυτή τη μετάβαση ανοιχτά, στο γραφείο, με τους συναδέλφους μου να ακούνε τη φωνή μου να αλλάζει και την εμφάνισή μου να διαφοροποιείται μπροστά στα μάτια τους. Και φυσικά, όλο αυτό το διάστημα, θα υπήρχε το μεγαλύτερο εμπόδιο από όλα: να βρω έναν τρόπο να αλλάξω τα νομικά μου έγγραφα ώστε να αντικατοπτρίζουν την ταυτότητα φύλου μου, ενώ δεν υπήρχε επίσημη οδός».
Το 2015 ήταν η χρονιά που έδωσε ένα τέλος στην παλιά του ζωή και σήμανε την αρχή της καινούργιας. Μετά από πολύ αγώνα, νομικά έξοδα, αδιέξοδα και απόδειξη ότι είχε στειρωθεί χειρουργικά… Επιτέλους του επιτράπηκε να αλλάξει το όνομα και το φύλο του.
«Η νέα μου ζωή ως άνδρας ξεκίνησε το 2016 και από τότε δεν κοιτάζω πίσω. Ούτε για μια στιγμή δεν μετάνιωσα για την απόφασή μου να αλλάξω νόμιμα... Μόνο βαθιά ανακούφιση έχει επιτευχθεί.
Όλο το φοβερό κοινωνικό άγχος και ο φόβος μη με κοροϊδέψουν και με ντροπιάσουν, με έχουν αφήσει. Περαιτέρω - για πρώτη φορά στη ζωή μου, αισθάνομαι ικανός να έχω λόγο για το μέλλον μου. Έχω κάνει αίτηση για δουλειά και έχω αναλάβει ευθύνες ως ενήλικας πολίτης χωρίς να με ρωτήσουν ή να πρέπει να προσποιηθώ ότι είμαι κάποιος που δεν είμαι. Η επιφυλακτικότητά μου έχει δώσει τη θέση της στην αυτοπεποίθηση. Έχω τώρα την πολυτέλεια να φανταστώ τι θα μπορούσα ακόμα να καταφέρω και να συνεισφέρω στη ζωή.
Εύχομαι μόνο να μη μου έπαιρνε δύο δεκαετίες και να ήταν μια απλή, γρήγορη και διαφανής διαδικασία, χωρίς ιατρικούς φύλακες και χωρίς χρόνια και χρόνια γραφειοκρατικών εμποδίων, τα οποία έπρεπε να ξεπεραστούν. Με άλλα λόγια, θα ήθελα ειλικρινά να υπήρχε ένας νόμος που θα καθιστούσε περιττές τις καθυστερήσεις και τις θυσίες, αντί για μια επί τούτο διαδικασία γεμάτη αβεβαιότητα.
Σήμερα, ένας τέτοιος νόμος εξακολουθεί να απουσιάζει, παρόλο που η ανάγκη για αυτόν έχει αυξηθεί αναμφισβήτητα - ειδικά μεταξύ των τρανς νέων που υφίστανται ακραίο εκφοβισμό και έχουν κλονισμένη αυτοεκτίμηση, σε μια εποχή που το περιβάλλον τους θα πρέπει να τους δίνει το καλύτερο ξεκίνημα για μια σίγουρη και παραγωγική ζωή. Για αυτούς τους λόγους, και με δεδομένο το πόση δουλειά έχει ήδη γίνει προς αυτήν την κατεύθυνση, ελπίζω το 2021 να είναι επιτέλους το έτος κατά το οποίο η Νομική Αναγνώριση Φύλου θα γίνει πραγματικότητα για την Κύπρο». reporter
