του αντιαποικιακού αγώνα της ΕΟΚΑ του 1955 -59. Ο πόθος των Κυπρίων για την αποτίναξη του αποικιακού ζυγού και την ένταξή του στον εθνικό κορμό είχε εκδηλωθεί αρκετά χρόνια πιο πριν. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα γεγονότα του Οκτωβρίου του 1931, όταν ο λαός ενωμένος εκδήλωσε με έντονο τρόπο την αποφασιστικότητά του να αγωνιστεί σθεναρά για να διεκδικήσει την ελευθερία του.
Το κίνημα του Οκτώβρη του 1931 δεν ήταν μεμονωμένο επεισόδιο και μια στιγμιαία αντίδραση του κυπριακού λαού, αλλά η κορύφωση μιας σειράς γεγονότων και αντιδράσεων του στα καταπιεστικά μέτρα που πήρε η βρετανική αποικιοκρατική κυβέρνηση για να ευνουχίσει κάθε ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ελεύθερη έκφραση. Το αξιοσημείωτο είναι πως οι ανοργάνωτοι και άοπλοι Κύπριοι δεν δίστασαν να προτάξουν την αντίστασή τους μπροστά στην παντοδυναμία μιας αυτοκρατορίας. Ξεπέρασαν τις μικρότητες και τις μικροπολιτικές διαφορές τους και ενωμένοι διεκδίκησαν το δίκαιό τους.
Όταν οι Βρετανοί έφταναν το 1878 στην Κύπρο, η πλειοψηφία των κατοίκων του νησιού τους υποδέχτηκαν µε ενθουσιασµό. Κι αυτό γιατί περίµεναν πως σύντοµα οι Άγγλοι θα τους χάριζαν την ελευθερία τους, αποδίδοντας την Κύπρο στην Ελλάδα, όπως είχαν πράξει µόλις 14 χρόνια πριν µε τα Επτάνησα.
Το καθολικό αυτό αίτηµά τους, δεν έχαναν ευκαιρία να το υπενθυµίζουν µε κάθε ευκαιρία στους αποικιοκράτες. Όµως όλες οι προσδοκίες του λαού διαψεύδονταν συνεχώς και στην περίοδο του μεσοπολέµου η πολιτική κατάσταση στην Κύπρο οξύνθηκε. Η παγκόσµια οικονοµική κρίση οδηγούσε την οικονοµία του νησιού σε αδιέξοδα και τους αγρότες σε εξαθλίωση, ενώ ο Στορς εξόργισε περαιτέρω τους Κύπριους επιβάλλοντας ένα νέο ποινικό κώδικα στα τέλη του 1928 που προέβλεπε το μαστίγωμα ως είδος ποινής.
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η οικονομική κρίση που ξέσπασε τον Σεπτέμβριο του 1931, λόγω του ελλείμματος του κυπριακού προϋπολογισμού, το οποίο ο κυβερνήτης Στορς αποφάσισε να μαζέψει φορολογώντας εκ νέου τον κυπριακό λαό.
Στην σχετική συνεδρίαση του «νομοθετικού συμβουλίου» οι Έλληνοκύπριοι βουλευτές, με την ανοχή των Τουρκοκυπρίων, πέτυχαν να καταψηφιστεί το νομοσχέδιο αυτό. Ο Στορς όμως επέβαλε με αυταρχικό τρόπο το νομοσχέδιο τον Οκτώβριο του 1931, αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις των Κυπρίων.
Η δυσαρέσκεια κατά της αγγλικής πολιτικής εκδηλώθηκε στην αρχή με την παραίτηση του μητροπολίτη Κιτίου Νικόδημου Μυλωνά από το «νομοθετικό συμβούλιο, που σηματοδοτούσε την έναρξη της ανυπακοής των Κυπρίων κατά της αποικιακής αρχής. Ο εμπρηστικός του λόγος, αποτέλεσε και το έναυσμα για την εξέγερση που έμεινε γνωστή ως «Οκτωβριανά» και η οποία αποτέλεσε μια αυθόρμητη, επαναστατική, μαζική αντίσταση του λαού στην κοινωνική αδικία και την πολιτική τυραννία της βρετανικής αποικιοκρατίας.
Η λαϊκή οργή στόχευε στα σύμβολα της αποικιακής κατοχής: τα κτήρια, τη σημαία, τις κυβερνητικές αποθήκες και επεκτάθηκε σε όλες τις πόλεις και τα χωριά, ενώ οι διαδηλώσεις κορυφώθηκαν την 21η Οκτωβρίου με την πυρπόληση του Κυβερνείου.
Με τη φωτιά οι διαδηλωτές πίστεψαν ότι μαζί με το Κυβερνείο θα έκαιγαν και την αποικιοκρατία. Φευ όμως! Οι Βρετανοί κατέστειλαν την εξέγερση με πρωτοφανή σκληρότητα και όχι μόνο με τις σφαίρες των όπλων: Ο μητροπολίτης Κυρηνείας εξυβρίστηκε και προπηλακίστηκε κατά τη σύλληψή του, ενώ σε πολλά χωριά, ειδικά στο Άρσος Λεμεσού, το Πισσούρι και την Αγκαστίνα, επιλέχθηκαν τυχαία, κάποιοι από τους συγκεντρωθέντες χωρικούς και ξυλοκοπήθηκαν ανελέητα από τους στρατιώτες, προς παραδειγματισμό των συγχωριανών τους.
Η τάξη επιβλήθηκε με την άφιξη στρατιωτικών ενισχύσεων, τη σύλληψη και φυλάκιση μερικών δεκάδων επιφανών Κυπρίων, και τους παραδειγματικούς ξυλοδαρμούς αγροτών από στρατιώτες στις πλατείες των χωριών, ενώ δέκα πρόσωπα εξορίστηκαν ως πρωταίτιοι του «στασιαστικού κινήματος». Τα γεγονότα των «Οκτωβριανών» οδήγησαν στην επιβολή σκληρών μέτρων, μεταξύ των οποίων ο κατ΄οίκον περιορισμός στους κατοίκους όλων των μεγάλων πόλεω, η απαγόρευση της ανάρτησης οποιασδήποτε σημαίας –πλην της Αγγλικής- στο νησί και η απαγόρευση των συναθροίσεων άνω των πέντε ατόμων.
Τα «Οκτωβριανά» προκάλεσαν συγκίνηση και στην Ελλάδα με μαχητικές αντιβρετανικές διαδηλώσεις στις μεγάλες πόλεις. Αντίθετα, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος καταδίκασε απερίφραστα, ως «ανεύθυνες ενέργειες», τόσο την κυπριακή εξέγερση, όσο και τις ελλαδικές εκδηλώσεις συμπαράστασης.
Σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα από την κρίση του Οκτωβρίου η Κύπρος αλλάζει κυβερνήτη. Η περίοδος της διακυβέρνησης του νέου κυβερνήτη, σερ Χέρμπερτ Ρίτσμοντ Πάλμερ, ονομάστηκε ‘’Παλμεροκρατία’’ και χαρακτηρίστηκε ως μια από τις σκληρότερες, λόγω των δικτατορικών μέτρων που πήρε κατά των Κυπρίων, philenews
