Η πανδημία του κορωνοϊού πιέζει προς
τα κάτω τις τιμές στα ενοίκια καταστημάτων και οι παραδοσιακοί ακριβοί
δρόμοι της Λευκωσίας και της Λεμεσού αρχίζουν και χάνουν από την παλιά
τους αίγλη. Ακόμα ένα ισχυρό πλήγμα έχει δεχθεί ο πάλαι ποτέ εμπορικός
δρόμος της Λευκωσίας, η οδός Μακαρίου, όπως και ο πολυσύχναστος
πεζόδρομος Λήδρας, καθώς λόγω της τραπεζικής κρίσης του 2013 αρκετά
καταστήματα είχαν κλείσει και όταν επανήλθαν νέες, από την Ελλάδα ως επί
το πλείστον, εμπορικές επιχειρήσεις, λόγω του COVID- 19, επλήγησαν εκ
νέου. Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται και στη γνωστή εμπορική οδό
Ανεξαρτησίας στη Λεμεσό. Το ανώτατο ενοίκιο από €70 ανά τ.μ στη Λήδρας
έχει υποχωρήσει στα €40 ανά τ.μ σημειώνοντας πτώση 42,85% και αναμένεται
να μείνει στα ίδια επίπεδα το 2021, σύμφωνα με το γραφείο Δανός και
Συνεργάτες.
Tα ενοίκια στην οδό Μακαρίου είχαν σημειώσει ραγδαία πτώση
από το 2009 μέχρι και το 2013, καθώς σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας
συμβούλων ακινήτων Δανός & Συνεργάτες τη συγκεκριμένη περίοδο, οι
τιμές στα ενοίκια των καταστημάτων είχαν μειωθεί πάνω από 40%, ενώ στις
υπόλοιπες εμπορικές οδούς, η μείωση άγγιξε το 55%. Ειδικότερα, το 2008
τα υψηλότερα ενοίκια στη Μακαρίου και στη Στασικράτους έφταναν τα 55
ευρώ ανά τ.μ. μηνιαίως, ενώ σήμερα πλέον οι νέες μισθώσεις
πραγματοποιούνται σε τιμές που κυμαίνονται στα 30 ευρώ ανά τ.μ., ενώ
στην επόμενη κατηγορία καταστημάτων στις υπόλοιπες περιοχές εκτός
κέντρου, οι τιμές έχουν μειωθεί από τα 30 ευρώ ανά τ.μ. στα 15 ευρώ ανά
τ.μ. μηνιαίως.
Σύμφωνα με τον Πάνο Δανό, διευθύνοντα σύμβουλο της
εταιρείας, στις νέες τάσεις στον χώρο του λιανεμπορίου, όπως
διαμορφώνονται λόγω των συνεπειών της κρίσης, συγκαταλέγεται το γεγονός
ότι πλέον ο «αέρας» έχει μειωθεί σημαντικά. Επίσης αυξάνονται και
πληθύνονται οι περιπτώσεις μεγάλων αλυσίδων, που καταβάλλουν μικρό
ενοίκιο ή και ποσοστό επί του τζίρου, που κυμαίνεται από 5%-7%, όταν
μισθώνουν καταστήματα σε εμπορικές οδούς, αλλά και σε εμπορικά κέντρα.
Σημαντικό στοιχείο αποτελεί επίσης το γεγονός ότι η απασχόληση στον
κλάδο του λιανεμπορίου έχει μειωθεί από το 16% του συνόλου εργατικού
δυναμικού προ κρίσης σε 12% σήμερα, με ό,τι αρνητικό συνεπάγεται αυτό
γενικότερα για την οικονομία. Στη διάρκεια της κρίσης παρατηρήθηκε
επίσης το φαινόμενο της άνθησης προσφοράς του αριθμού των καφέ και των
χώρων εστίασης σε όλους τους εμπορικούς δρόμους της Λευκωσίας και της
Λεμεσού και η σταδιακή μετατόπιση του λιανεμπορίου, από το κέντρο, στο
Στρόβολο (Λευκωσία) και στη Κολωνακίου (Λεμεσό), αντίστοιχα. Είναι
χαρακτηριστικό ότι ποσοστό που ξεπερνά το 20% των καταστημάτων στη
Μακαρίου και στη Λήδρας, στη Λευκωσία είναι κενό, ενώ στο 15%
διαμορφώνεται το ποσοστό των κενών καταστημάτων στην οδό Ανεξαρτησίας
στη Λεμεσό. Σύμφωνα με την εταιρεία Δανός και Συνεργάτες, ακόμα και στα
μεγάλα εμπορικά κέντρα η πορεία ήταν επίσης καθοδική, αλλά
διευκρινίζεται ότι αυτό συνέβαινε με σαφώς χαμηλότερο βαθμό σε σχέση με
τους μεγάλους εμπορικούς δρόμους. Ειδικότερα, το ενοίκιο στα πιο γνωστά
εμπορικά κέντρα κυμαίνεται σήμερα από 40-60 ευρώ ανά τ.μ., ενώ το
συνολικό απόθεμα των εμπορικών κέντρων στην Κύπρο είναι 257.000 τ.μ.
συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων εμπορικών και ψυχαγωγικών κέντρων,
σημειώνει ο κ. Δανός.
«Οι ιδιοκτήτες καταστημάτων και επιχειρήσεων στο κέντρο
της Λευκωσίας, ταλαιπωρήθηκαν επιπρόσθετα στη χρονοβόρα διαδικασία
εκτέλεσης των εργασιών ανάπλασης της πλατείας Ελευθερίας και των οδών
Μνασιάδου και Στασικράτους. Δυστυχώς είδαν κατακόρυφη πτώση στον κύκλο
εργασιών τους κατά 70%, ευελπιστώντας σε μία σταδιακή ανατροπή».
Αναφορικά με τη λειτουργία των καταστημάτων, ο κ. Δανός,
δήλωσε πως «το κράτος δεν πρέπει να αφήσει τους ανθρώπους της εστίασης
μόνους τους, ενώ πρέπει να γίνουν σκέψεις για τη στήριξή τους, όπως το
να δοθεί επιπλέον χώρος στο εξωτερικό του καταστήματος, ώστε να μπορούν
να βγάλουν τραπέζια έξω και να τηρούνται οι αποστάσεις. Παράλληλα,
πρέπει να δοθούν φορολογικού τύπου κίνητρα για τα καταστήματα, ειδικά
στην εστίαση, που θα δεχθούν πολύ μεγάλο πλήγμα μέχρι να βρεθεί το
εμβόλιο, αλλά και στα καταστήματα ένδυσης, υπόδησης κ.ά.».
Ωστόσο, λόγω του ότι η Λευκωσία, έχει ως επί το πλείστον,
Κύπριους καταναλωτές με σταθερά εισοδήματα π.χ δημόσιους υπαλλήλους,
αναμένεται ότι θα συνεχίσουν, εν ευθέτω χρόνο τις αγορές τους «ως
συνήθως». Σε μεγάλο βαθμό αυτό ισχύει και για τη Λεμεσό και τη Λάρνακα,
λιγότερο όμως για τις επαρχίες Πάφου και Αμμοχώστου που οι ξένοι
επισκέπτες καταναλωτές ήταν η πλειοψηφία, ειδικά τους καλοκαιρινούς
μήνες. Η αυξομείωση των οικονομικών δεδομένων και της εμπορικής
αγοραστικής δύναμης, στέλνει και το μήνυμα αλλαγής στις μελλοντικές
μισθωτήριες συμβάσεις που θα πρέπει να καταλήγουν οι εκμισθωτές και οι
μισθωτές. Ένα μίγμα ποσοστού και ελάχιστου ενοικίου ίσως να είναι η
βέλτιστη αμοιβαία επωφελή συμφωνία.
Συνεννόηση μεταξύ ενοικιαστών και ιδιοκτητών
Οι σημερινές πρωτόγνωρες περιστάσεις είναι δύσκολες για
όλους και για τους ιδιοκτήτες, αλλά και τους ενοικιαστές. Αρκετοί είναι
αυτοί, που σκέφτονται να μην ανοίξουν τα καταστήματά τους ή να τα
ξενοικιάσουν, σημειώνει ο κ. Δανός.
Η σύστασή προς όλους είναι η
συνεννόηση μεταξύ τους και η διατήρηση της μισθωτικής τους σχέσης και
μετά τη δύσκολη αυτή περίοδο.
Γι’ αυτό και προς αποφυγή αντεγκλήσεων και
αμφισβητήσεων περί της μείωσης ή όχι του ενοικίου και για πόσο χρόνο
και σε ποιο ποσοστό, μπορούν τα δυο μέρη, με τη διαμεσολάβηση ενός
συμβούλου ακινήτων να έλθουν σε μια αμοιβαία αποδεχτή συμφωνία.
